Dünya yollarında yaklaşık 1,3 milyon insan ölüyor ve her yıl 20 ile 50 milyon arasındaki kişi yaralanıyor. Trafik kazaları tüm yaş grupları arasında önemli bir ölüm nedeni ve 5-29 yaş arası çocuklar ile genç yetişkinler için önde gelen bir ölüm nedeni…
Defansif otomobil sürüşü bu bağlamda büyük bir önem arz ediyor.
Trafik kazasında ölme riski, düşük gelirli ülkelerde yüksek gelirli ülkelere göre 3 kat daha fazladır. Bu olgu dosyası, (DSÖ) Dünya Sağlık Örgütü’nün en son global sağlık tahminlerinden ve kara yolu güvenliği hakkındaki global durum raporundan veriler sunmaktadır.
Hızlanma, sürüş ve emniyet kemerleri, çocuk koltukları ve motosiklet kasklarının kullanımı ile ilgili kurallara uyarak milyonlarca hayat kurtarılabilir ve yaralanmalar önlenebilir. Yol tasarımı, iyileştirilmiş araç standartları ve daha iyi acil bakım da pek çok hayat kurtarıyor.
Defansif sürüş, riski önceden sezerek zamanınızı ve hayatınızı koruyarak gerçekleştirilen aynı zamanda karşı taraftaki sürücülerin her an kazaya sebebiyet vereceğini düşünerek bir savunma araç kullanma sürüşüdür.
Yol güvenliği, trafik kazaları ve ölüm riskini azaltmak için alınan önlemlerle ilgilidir. Ülkelerin, yolları yalnızca araç kullananlar için değil, aynı zamanda yayalar, bisikletliler ve motosikletliler gibi korunmasız yol kullanıcıları için de daha güvenli hle getirmek için önlemler almaları önemlidir.
Bir sürücü tekerlekler arkasındaki kendi eylemlerini kontrol edebilirken, diğer sürücülerin eylemlerini kontrol etmek neredeyse imkansızdır. Bununla birlikte sürücüler, başkalarının sürüş hatalarına rağmen çarpışmayı önlemek için savunma sürüş teknikleri konusunda da bilgi sahibi olmalıdır.
İyi sürücüler kara yolunda 10 saniye ile 15 saniye ilerisini (yaklaşık bir futbol sahası) görmeye çalışır. İleriye bakarak ani duruşlar veya hızlı şerit değişiklikleri gibi son dakika hareketlerinden kaçınabilirsiniz. Yaklaşık 10 saniyede bir aynaları kontrol ederek herhangi bir aracın çok yakından takip edilip edilmediğini kontrol edin. Aynaları kontrol ederken gözlerinizi bir andan fazla yoldan ayırmayın. Önünüzdeki araç aniden durabilir.
Şeritleri değiştirirken, yavaşlarken veya uzun bir yokuş aşağı sürerken, aracın arkasını ve kör noktalarınızdaki trafiği kontrol etmek önemlidir. Kendinizi daima kalabalığın dışında bırakın.
Sürücülerin hatalı araç kullanım alışkanlıkları ya çevreden gördüğü sürüş davranışlar, ya doğru bilinen yanlışlar ya da bıkkınlık ve aşırı kendine güven gibi sebeplerden kaynaklanmaktadır. Hatalı araç kullanmadan dolayı yapılan kazalar genellikle; hız kurallarına uymama, geçiş kurallarına uymama (hatalı solama), yakın takip (takip mesafesine uymama), uykusuz, dikkatsiz ve yorgun araç kullanma, alkollü araç kullanma, kavşaklarda geçiş hakkı kurallarına uymamak, ışık ihlalleri, emniyet kemeri takmamak ve cep telefonuyla konuşmak gibi sebeplerdir.
Defansif sürüş için kullanılan başlıklar:
Flaşörler, iletişim, bir güvenlik planının korunması, iki saniye kuralı, ayar, aynalar, uykusuzluk…
FLAŞÖRLER
Dönüşler için yanıp sönen ışık sinyalleri ile el sinyalleri için yasal ikamelerdir ancak görülmeleri zor olan zamanlar vardır. Öğleden sonra ve sabah erken saatlerde, lensler güneş ışığını yansıtabilir ve sinyallerin yanıp yanmadığını görmeyi zorlaştırabilir. Geceleri yanıp sönen bir ışık sinyalini görmek bir el sinyalinden çok daha kolaydır. En iyi iletişim kuracağına inandığınız sinyal türünü kullanın. İyi bir kural, hem el sinyallerini hem de yanıp sönen ışık sinyallerini gündüz, özellikle öğleden sonra veya sabah güneşin gökyüzünde parlak ve alçak olduğu zamanlarda kullanmaktır. Yanıp sönen ışık sinyali geceleri yeterlidir.
Dönmeden veya durmadan önce en az 100 m. kala sinyal verin. Hız sınırı 90 km/s veya daha fazlaysa, dönmeden önce en az son 200 m. sinyal verin.
Ne kadar hızlı araba sürüyorsanız dönüşten o kadar önce sinyal vermelisiniz.
İLETİŞİM
İletişim kurmak, bir çarpışmadan kaçınmak için ne yapmayı planladığınızı başkalarına bildirmek anlamına gelir. Yavaşlamayı, durmayı, dönmeyi, şerit değiştirmeyi ya da kavşaktan geçmeyi planladığınız zaman niyetinizi belirtmelisiniz. Yolda başkalarını görmeseniz bile hareketlerinizi bildirme alışkanlığı edinin. Sinyal vermeden önce, hareketinizin güvenli bir şekilde yapılabileceğini görmelisiniz.
GÜVENLİK PLANI
Diğer araçlardan uzak durarak etrafınızda bir güvenlik payı bırakın. Güvenli bir şekilde geçmek veya durmak için önde ve arkada yeterli alan olduğundan emin olun. Bir aracın aniden durduğunda tepki gösterecek kadar geride olup olmadığınızı belirlemek için iki saniyelik kuralı kullanın.
İKİ SANİYE KURALI
İki saniyelik kural, önde giden araçla kendi aracımız arasındaki güvenli takip mesafesidir. Önünüzdeki aracın belirli bir noktadan geçtiği süre ile aracınızın aynı noktaya ulaştığı süre arasında iki saniyeye izin vermeniz gerektiğini unutmayın.
Sabit bir hızda sürün ve yavaşladığınız veya durduğunuzda, diğer sürücülerin sizi çok yakından takip etmelerini önlemek için önceden sinyal verin. Başka bir araç sizi çok yakından takip ederse, başka bir şeride geçin ve sürücünün sizi geçmesi için sinyal verin. Şeridin ortasında kalın ve arabanızın her iki tarafında boşluk bırakın. Aracını park etmiş arabalar ve yaklaşmakta olan trafik arasında geniş bir alan bırakın.
AYAR
Aynı anda iki veya daha fazla kaçınılmaz tehlikeyle uğraşmak zorunda kaldığınız durumlarda, en büyük veya en olası tehlikeye en fazla alanı vererek ayarlayın. Farzedin ki solunuzda yaklaşan arabalar ve sağınızda bisikletli bir çocuk var. Çocuğun ani bir hareket yapması muhtemeldir, bu nedenle çocuğa daha fazla yer verin. Bu, yaklaşmakta olan arabalara yaklaşmak anlamına gelebilir. Tehlikeler, yaklaşmakta olan arabalar ve park edilmiş arabalar gibi eşit derecede tehlikeliyse, devam etmeden önce yaklaşmakta olan araçların güvenli bir şekilde geçmesine izin vermelisiniz.
AYNA
Araçta bulunan aynalar, yollarda sürücülerin gözü kulağı gibidir. Araç kullanırken, deyim yerindeyse, gözümüzü dört açmalıyız. Aynalar bize bu kolaylığı sağlıyor. Yeter ki aynaları ayarlamayı ve kullanmayı bilelim. Aynalar yararlı olmasına rağmen, resmin tamamını göstermediklerini hatırlamanız gerekir. Görüş alanınızda kör noktalar kalabilir. Kör noktalar, aracın sol ve sağ arka köşelerine yakın olan ve aynalardan sürücünün bakış açısından kullanarak göremediğiniz alanlardır. Aynalarınızı ayarlarken mümkün oldukça aynaların içinde çok araç olacak şekilde ayarlayın. Bu nedenle, herhangi bir şerit değişikliği veya dönüş yapmadan önce, başınızı hızlıca çevirin ve kör noktada ne olduğunu görmek için omzunuzun üzerinden bakın. Göz kamaştırıcı ışıklar, kirli ön camlar, kavşağa çok yakın park edilmiş araçlar, çalılar ve binalarla ek kör noktalar oluşturabilir. Bu durumlarda, net bir şekilde görene kadar aracınızı yavaşça ileri doğru gevşetin. Sizi görmeleri daha zor olan diğer sürücülerin kör noktalarında araba kullanmaktan kaçının.
UYKUSUZLUK
Karayolunda meydana gelen kazaların %20’sinin sebebi uykusuzluktur. Uykusuz olarak araç kullanıldığında hatırlama zorluğu, dikkat dağınıklığı, reaksiyon ve tepki vermede zorlanmalar ile düzensiz olarak araç hızının değişikliği görülmektedir. Kısaca bu faktörler önemli kaza sebepleridir. Sürücü araç kullanırken uykusunu almış bir şekilde direksiyon başına geçmelidir.
Uykunuz geldiğinde camları aralayın içeriye temiz hava gelmesini sağlayın. Uykusuz ya da yorgun hissettiğinizde aracın dışına çıkarak kısa egzersizler yapın kan dolaşımınızı hızlandırın. Ve mümkünse kahve için.
Zülfikar ÖZMEN
İleri Sürüş Teknikleri Eğitmeni
Trafik ve Yol Güvenliği Uzmanı