Doğal Afetlerin Faturası Size Çıkmasın! | Zülfikar Özmen Yazdı

Doğal afetler dünyanın her yerinde oldukça sık görülür. Bunlar deprem, sel, orman yangını, çığ, çamur kayması ve toprak kayması olabilir. Her şey aniden ve çoğu durumda beklenmedik şekilde olur. Afet bölgelerinde genellikle çok sayıda araba var.

Doğal afetler, her yıl önemli kazaların ve hatta ölümlerin sebebidir. Sürüş sırasında bir felaket olursa ya da felaketten kurtulmak gerekirse ne yapmanız gerektiğini bilin. Doğal afetler, mülk ve altyapıya kolayca aşırı derecede zarar verebilir. Çoğu zaman düşünmediğimiz şey, sürücüler üzerindeki etkileridir. Sert hava koşulları, bir kasırga, deprem, kış fırtınası, kasırga veya hatta bir orman yangını olsun, sürüş koşullarını çok tehlikeli, hatta ölümcül hale getirir.

Hazırlanmak için ne yapabilirsiniz?
Gelişmiş teknoloji ve müdahale süreleri sayesinde, bugün çoğu doğal afetten önce, hazırlığı kolaylaştıran meteorolojik haberler ve uyarılar, insanlara durumun ciddiyetini ve yerini daha iyi anlama şansı verir, hatta bazılarının sürüş planlarını buna göre değiştirmesine izin verir. Yolda iseniz, bazı adımları göz önünde bulundurun.

Hava ve yol durumu raporlarına dikkat edin.
Bu, bir doğal afet sırasında ve sonrasında sürücünün ilk savunma hattıdır. Yollar tehlikeli ise, yollar açılıncaya kadar beklemek için güvenli bir yere çekin.            

YOL KURALLARI
Dolu bir yakıt deposu bulundurun. 
Bir doğal afet sırasında veya sonrasında bile, açık ve çalışır durumda bir benzin istasyonu bulmak her zaman kolay değildir. Yol kenarında mahsur kalma riskini almayın.

  1. Mümkün olduğunca durgun su derinliğini kontrol edin. 
    Aracınızla bir durgun sudan geçecekseniz mümkünse önceden derinliğini kontrol edin. Dibi görünmez halde olan veya suya dalma olasılığının olduğu alanlara girmeyin.
  2. Daima tüm kapalı güç hatlarının canlı veya aktif olduğunu varsayın. 
    Yüksek voltaj hatları, elektirik direkleri, trafoları gibi enerji hatlarınaveya dokundukları herhangi bir şeyle temas etmeyin.
  3. Kritik araç sistemlerinin çalışır durumda olduğundan emin olun. 
    Bunlara her zaman lastikler, frenler, ön cam silecekleri ve ışıklar dahildir. Aracınız için düzenli koruyucu bakım planlayın.
  4. Yıldırım sırasında metale dokunmaktan kaçının. 
    Arabanıza yıldırım çarpması durumunda metal dış kısım akımı zemine iletecektir. Akımın dağıldığından emin olana kadar çıkmak için bekleyin. Yıldırımın bir ağaca veya elektrik hattına çarpması ve yolunuza engeller çıkarması daha büyük bir risktir.
  5. Islak koşullarda, sizinle bir sonraki araba arasında altı saniyelik bir boşluk bırakın. 
    Bir fırtına sırasında asla hız sabitleyici kullanmayın.  Aracınızın hakimiyeti sizde olsun. Takip mesafenizi açın.
  6. Aracınız suda sıkışırsa, bırakın. 
    Hemen daha yüksek bir yere gidin, selin daha da kötüye gitme ihtimali yüksektir.
  7. Teknolojiye güvenmeyin. 
    Etkilenen bölgelerde cep telefonu ve GPS çalışmıyor olabilir. Aracınızda Türkiye Karayolları trafik haritası bulundurun. Trafik ışıklarının veya yol aydınlatma lambaları büyük olasılıkla kapalı olacağını bilin ve özellikle işaretlerin ve ışıkların sönük olduğu yerlerde güvenli sürüş yapmayı unutmayın.
  8. Acil durum tedarik kiti paketleyin. 
    Aşağıdaki acil durum malzemelerini her zaman aracınızda bulundurun: El feneri, Yağmurluk panço, Yangın söndürücü, Kuru yiyecek, Battaniye, Su, Kuru kıyafet, Yedek sigortalar, İlk yardım kiti, Cep telefonu şarjı için yedek güç kaynağı.

SÜRÜCÜ VE DOĞAL AFETLER
Bir afet meydana geldiğinde kendinizi direksiyonun başında bulursanız, güvende kalmanız için birkaç özel ipucu:

• Depremler : Bir deprem olduğunda arabanın içindeyseniz, trafikten çıkın ve park edin; köprülerin veya üst geçitlerin altına park etmekten kaçının. Ağaçların, hizmet direklerinin ve diğer düşme tehlikelerinin dışında park etmek için elinizden geleni yapın. Sürüş sırasında deprem meydana gelirse, arabayı durdurun. Artçı sarsıntılar yüzlerce kilometreye yayılabileceğinden, hızı yükseltmemenizi veya afet bölgesinden uzaklaşmaya çalışmamanızı şiddetle tavsiye ederiz. Ayrıca durmalısınız çünkü diğer sürücüler paniğe kapılabilir. Motoru kapatın, el frenini çekin. Afet bölgelerinde mahsur kalan insanlar için uyarıları veya bazı ipuçlarını duymak için radyoyu açık tutun. Artçı sarsıntı bitene kadar arabayı terk etmeyin. Tabelalardan, reklam panolarından, binalardan, ağaçlardan, yani düşebilecek ve arabanıza zarar verebilecek her şeyden uzak durun. Yola yakın bir elektrik hattı varsa, ondan uzak durun. Çok katlı bir otoparkta dururken deprem vurursa, arabanızı bırakıp arkasına oturun (ama lütfen altına girmeyin!). Cep telefonunuz düzgün çalışıyorsa, yakınlarınızı arayarak durum hakkında bilgilendirin, iyi olduğunuzu söyleyin ve konumunuzu bildirmeyi unutmayın. Hızlı ve kısaca konuşmaya çalışın.

Orman yangınları : Ateş rüzgarla yani rüzgarın yönüne doğru yayılır. Yolda arabanızda oturuyorsanız, tehlike bölgesini bir an önce terk etmeye çalışın. Aksi takdirde, arabayı hemen terk edin, ancak bir havlu veya tişörtü suyla ıslatmadan önce burnunuzu ve ağzınızı bağlayın (karbon monoksit zehirlenmesini önlemek için). Alev alabileceği için yangın bölgesinde sentetik giysiler giymeyin. Tehlikeli olmasına ve yalnızca acil durumlarda yapılması gerekmesine rağmen, arabanızda kalarak bir orman yangınından kurtulabilirsiniz. Camlarınızı açın, havalandırma deliklerini kapatın ve farlar açıkken çok yavaş sürün. Yoğun dumanın içinden geçmeye çalışmayın. Durmanız gerekiyorsa, ağaçlardan ve çalılardan uzağa park edin, farları açık bırakın, kontağı kapatın, arabanızın zeminine çıkın ve ana yangın geçene kadar kendinizi bir battaniye ile örtün.

• Taşkınlar, sel, su baskını: 15cm. üstündeki su birikintileri binek otomobilin kontrolünü kaybetmenize veya arabanızın durmasına neden olabilir. Sel suları arabanızın etrafında yükselmeye başlarsa, aracınızı bırakıp daha yüksek bir yere yürümek için tereddüt etmeyin. Su basmış alanlarda sürmeyi denemeyin. Şiddetli su sizi yolda yakaladıysa, yavaşlayın ve öndeki araçla olan mesafeyi artırın. Farlarınızla karşıdan gelen trafiğin gözünü kamaştırmamaya çalışın. Şiddetli bir yağmur sırasında, özellikle tonlarca ağırlığa sahip bir aracı sollarsanız, su sıçramalarının altında kalır ve bir süre görüşünüzü kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacağınızı unutmayın. Yolda ne kadar çok su varsa, fren uzunluğu o kadar uzun olur. Sis lambalarını sadece gerekliyse ve uygun koşullar altında açın. Yağmur ne kadar ağırsa hız o kadar yavaş olur. Suda kızaklama(Aquaplaning)  her zaman aniden başlar ve biter. Arabanız suda kızaklamaya başlarsa, sarsıntılardan kaçının ve gaza sertçe basmayın. Mümkünse su birikintilerini geçmeye çalışın. Aksi takdirde, sadece yavaşlayın.

• Kar Fırtınası ve Çığ: Kar fırtınasında kendinizi arabanızda mahsur bulursanız, yoldan çekin, tehlike ışıklarını açın ve mümkünse, arabanın antenine veya penceresine bir tehlike bayrağı veya bez parçası asın. Isıtıcıyı ve araba motorunu her saat başı yaklaşık 10 dakika ısıtarak çalıştırın. Motor çalışırken, karbon monoksit zehirlenmesini önlemek için camı çok az açın. Nereye sığınabileceğinizi kesinlikle bilmiyorsanız, arabanızı bırakıp yürüyerek gitmeye çalışmayın. Bir felaketten sonra aracınızı kullanmaya devam ederseniz, devrilmiş elektrik hatlarından, yoldaki çatlaklardan ve diğer yol tehlikelerinden kaçınmaya dikkat edin. Unutmayın: Arabanızı terk etmek zor olabilir, ancak durum gerektirdiğinde tereddüt etmemeniz önemlidir.

• Fırtınalar ve Kasırgalar: Kasırgalar çok az uyarı ile vurabilir. Arabadaysanız, emniyet kemerinizin takılı olduğundan emin olun ve en yakın sığınabileceğiniz alana gidin. Uçan enkaz görürseniz, kenara çekin, park edin ve başınızı pencere seviyesinin altına indirin. Bir köprü veya üst geçidin altına, elektirik nakil hatları yakınlarına park etmeyin.

• Heyelanlar: Heyelan, bir yamaçtan aşağıya doğru hareket eden kaya, toprak ve diğer enkaz kütlesidir. Heyelanlara eğilimli bir bölgede araç kullanırken, çatlak kaldırım, düşen kayalar ve diğer heyelan belirtileri için tetikte olun. Bir heyelan görürseniz, derhal yoldan çıkın.

Zülfikar ÖZMEN
İleri Sürüş Eğitmeni
Trafik ve Yol Güvenliği Uzmanı